Đức Maria, Mẹ của Đức Giêsu và của mọi tín hữu, không phải là Đấng Đồng Công Cứu Chuộc, Tòa Thánh khẳng định

Cindy Wooden – 05 tháng 11 năm 2025

Tại Rôma, ngày 4 tháng 11 năm 2025, Đức Hồng y Víctor Manuel Fernández, Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, đã giới thiệu văn kiện tín lý mới mang tựa đề Mater Populi Fidelis (Mẹ của Dân Thiên Chúa trung tín) – một ghi chú huấn quyền về sự cộng tác của Đức Maria trong công trình cứu độ. Buổi giới thiệu được tổ chức tại trụ sở Dòng Tên ở Rôma, với sự hiện diện của nhiều thần học gia và đại diện các dòng tu.

Bộ Giáo lý Đức tin, trong khi ca ngợi lòng sùng kính chân chính dành cho Đức Trinh Nữ Maria, đã kiên quyết bác bỏ những đề nghị muốn tuyên tín cách long trọng tước hiệu “Đấng Đồng Công Cứu Chuộc” (Co-redemptrix) hay “Đấng Trung Gian Mọi Ân Sủng” (Co-mediatrix).

Văn kiện dài này khẳng định rằng, tước hiệu “Đồng Công Cứu Chuộc” hay “Đấng Cứu Chuộc Phụ” có thể làm lu mờ vai trò độc nhất vô nhị của Đức Giêsu Kitô trong công trình cứu độ nhân loại. Còn đối với tước hiệu “Đấng Trung Gian”, tài liệu giải thích: Đức Maria là “Đấng được cứu chuộc đầu tiên”, nên Mẹ không thể là trung gian của chính ân sủng mà Mẹ đã lãnh nhận. Tuy nhiên, tước hiệu này vẫn có thể được sử dụng nếu không làm suy giảm niềm tin vào việc Chúa Kitô là Đấng Trung Gian duy nhất, Thiên Chúa thật và Người thật.

Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã phê chuẩn văn kiện này vào ngày 7 tháng 10 và truyền cho công bố. Đức Hồng y Fernández khẳng định, huấn giáo trong tài liệu nay trở thành một phần của huấn quyền thông thường của Hội Thánh và phải được các tín hữu đón nhận như giáo huấn có thẩm quyền.

Trong hơn ba thập niên qua, một số tín hữu và giám mục đã nhiều lần xin Tòa Thánh tuyên bố tín điều về Đức Maria là Đấng Đồng Công Cứu Chuộc và Trung Gian Mọi Ân Sủng. Tuy nhiên, Đức Ông Armando Matteo, Thư ký Phân bộ Tín lý, cho biết: việc nghiên cứu thần học về ý nghĩa của các tước hiệu này đã được khởi sự từ năm 1926, cho thấy tính phức tạp và đòi hỏi phân định sâu xa.

Đức Hồng y Fernández kể lại: một lần khi Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô đóng cửa, ngài đã đứng thật lâu trước tượng Đức Mẹ Sầu Bi của Michelangelo. Vẻ đau thương và sức mạnh siêu nhiên nơi dung mạo Mẹ khiến ngài hiểu được tại sao có những người muốn nói “mọi điều” về Đức Maria, thậm chí vượt quá điều phải nói.

Văn kiện Mater Populi Fidelis mời gọi sử dụng những tước hiệu phản ánh tình mẫu tử của Mẹ đối với toàn thể nhân loại, và vai trò của Mẹ như môn đệ đầu tiên và hoàn hảo của Đức Kitô, nhưng đồng thời không được tạo ra bất kỳ sự mơ hồ nào khiến người ta quên rằng chỉ có Đức Giêsu Kitô là Đấng Cứu Chuộc duy nhất và là nguồn mạch mọi ân sủng.

Tài liệu nhấn mạnh:

“Mọi ánh nhìn hướng về Đức Maria mà làm chúng ta xa rời Đức Kitô, hay đặt Mẹ ngang hàng với Con Thiên Chúa, đều đi ra ngoài linh đạo chân chính của đức tin Thánh Mẫu, bởi vì Đức Maria luôn chỉ về Con Mẹ.”

Bộ Giáo lý Đức tin ghi nhận rằng, trong lịch sử, các thần học gia và thậm chí các Đức Giáo hoàng đã từng sử dụng các tước hiệu “Đồng Công Cứu Chuộc” và “Trung Gian”, nhưng chưa bao giờ xác định rõ ràng nội hàm thần học chính xác của các thuật ngữ này.

Tài liệu cũng nhắc lại: Thánh Gioan Phaolô II đã nhiều lần gọi Đức Maria là “Đấng Đồng Công Cứu Chuộc”, nhưng sau khi tham khảo ý kiến của Bộ Giáo lý Đức tin, do Đức Hồng y Joseph Ratzinger (sau này là Đức Bênêđictô XVI) làm Tổng trưởng, Ngài đã không tiến tới tuyên bố tín điều và ngưng sử dụng tước hiệu này. Đức Bênêđictô XVI khi ấy nhận định:

“Ý nghĩa chính xác của các tước hiệu này chưa rõ ràng, và giáo lý hàm chứa trong đó chưa đạt tới độ chín muồi.”
“Mọi sự đều phát xuất từ Đức Kitô – như Thư Êphêsô và Thư Côlôsê đã dạy; Đức Maria cũng thế, tất cả những gì Mẹ có đều nhờ Người. Danh xưng ‘Đồng Công Cứu Chuộc’ có thể làm lu mờ nguồn gốc ấy.”

Đức Phanxicô, trong một buổi tiếp kiến năm 2020, cũng nói rằng:

“Đức Giêsu đã trao Đức Maria cho nhân loại như là Mẹ, chứ không phải như một nữ thần, cũng không phải là Đấng Đồng Công Cứu Chuộc. Tình yêu khiến một số người gọi Mẹ như thế, nhưng đôi khi tình yêu có thể đi đến thái quá.”

Văn kiện Mater Populi Fidelis tóm kết rằng:

“Vì cần làm sáng tỏ vai trò phụ thuộc của Đức Maria đối với Đức Kitô trong công trình cứu độ, nên không thích hợp để dùng danh xưng ‘Đồng Công Cứu Chuộc’ nhằm định nghĩa sự cộng tác của Mẹ.”

Tước hiệu này, theo tài liệu,

“có nguy cơ làm lu mờ vai trò trung gian duy nhất mang lại ơn cứu độ của Đức Kitô, và gây ra sự mất quân bình trong hài hòa của các chân lý đức tin, bởi ‘chẳng có ơn cứu độ nào nơi ai khác, vì dưới gầm trời này không có danh nào khác được ban cho nhân loại để chúng ta được cứu độ.’”

Bộ Giáo lý Đức tin kết luận:

“Khi một biểu thức cần đến nhiều lời giải thích lặp lại để tránh sai nghĩa, thì biểu thức ấy không còn phục vụ đức tin của Dân Chúa nữa.”

Tuy vậy, văn kiện cũng xác nhận rằng việc gọi Đức Maria là “Đấng Trung Gian” có thể hiểu đúng đắn trong nghĩa hợp tác, chuyển cầu hoặc trợ giúp, mà không làm suy giảm niềm tin vào Đức Kitô là Đấng Trung Gian duy nhất, vừa là Thiên Chúa thật, vừa là Người thật.

Vai trò của Đức Maria trong lịch sử cứu độ mang tính độc nhất vô nhị: Mẹ đã tự nguyện đón nhận lời mời gọi trở nên Mẹ của Đấng Cứu Thế, dưỡng dục Người, đồng hành với Người và đứng dưới chân Thập giá.
Văn kiện viết:

“Đức Kitô, Đấng vừa là Thiên Chúa vừa là con người, là Đấng Trung Gian duy nhất giữa Thiên Chúa và nhân loại. Tuy nhiên, Người cho phép nhiều hình thức tham dự vào kế hoạch cứu độ của Người, vì trong sự hiệp thông với Người, mọi tín hữu đều có thể trở nên những cộng tác viên của Thiên Chúa và là những ‘người chuyển cầu’ cho nhau.”

“Nếu điều này đúng cho mọi Kitô hữu – những ai để cho ân sủng biến đổi mình hầu cộng tác ngày càng trọn vẹn với Đức Kitô – thì càng đúng cách đặc biệt và tuyệt hảo nơi Đức Maria.”

Hội Thánh tuyên xưng rằng, các thánh trên trời có thể cầu thay cho nhân loại, và trong số những người được tôn vinh cùng Đức Kitô, Đức Maria là Đấng đứng hàng đầu, vì thế:

“Chúng ta có thể xác quyết rằng Đức Maria có một sự cộng tác duy nhất trong công trình cứu độ mà Đức Kitô tiếp tục thực hiện nơi Hội Thánh. Nhờ lời chuyển cầu ấy, Đức Maria trở thành dấu chỉ mẫu tử của lòng thương xót Thiên Chúa dành cho chúng ta.”

 https://catholicweekly.com.au/mary-not-co-redemptrix-vatican-says/