Đức Thánh Cha: Hai Nhà nước cho Đất Thánh và ngừng bắn ở Ukraine

Giacomo Gambassi – phóng viên trên chuyến bay Giáo hoàng

Trên chuyến bay tới Liban, Đức Thánh Cha Lêô XIV xác nhận khả năng sẽ gặp các vị lãnh đạo các Giáo Hội ở Jerusalem vào năm 2033, nhân Năm Thánh Phục Sinh. Ngài gọi Tòa Thánh là “người trung gian” giữa Israel và Palestine. Ngài cũng bày tỏ ủng hộ Tổng thống Erdogan để thúc đẩy các cuộc đàm phán với Ukraine, Nga và Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh ở Kiev.

Cuộc gặp các Giáo Hội ở Jerusalem năm 2033

Lêô XIV cho biết trên chuyến bay từ Thổ Nhĩ Kỳ tới Liban: “Cuộc gặp này có thể diễn ra vào năm 2033, hai nghìn năm sau Phục Sinh của Chúa Kitô,” với các vị lãnh đạo các Giáo Hội Kitô. Sự kiện này được coi như một mốc lịch sử, giống như cuộc gặp hôm thứ Sáu tại Nicea, nơi Đức Thánh Cha và các lãnh đạo Kitô giáo khác đã cử hành cầu nguyện đại kết nhân kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Đại kết đầu tiên. Ngài gọi đó là “một lễ kỷ niệm tuyệt vời, giản dị nhưng sâu sắc để ghi nhớ sự kiện của sự hiệp nhất.”

Ngài cho biết: “Chúng tôi đã thảo luận về các cuộc gặp gỡ tương lai, và ý tưởng tổ chức Năm Thánh Phục Sinh tại Jerusalem đã được đón nhận.” Như tại Nicea, “chúng ta có vài năm để chuẩn bị,” vì đây là một dịp mà “mọi Kitô hữu đều mong muốn kỷ niệm.” Và chắc chắn, Lêô XIV sẽ có mặt ở Jerusalem vào năm 2033.

Hòa bình cho Đất Thánh và Ukraine

Trên chuyến bay tới Beirut, Đức Thánh Cha lại cầu nguyện cho hòa bình ở Đất Thánh và Ukraine, trả lời câu hỏi của báo chí. Ngài đề nghị giải pháp hai Nhà nước, tức Israel và Palestine sống cạnh nhau, và gọi đây là “giải pháp duy nhất có thể mở lối thoát cho xung đột lâu dài” trong khu vực. Về Ukraine, Ngài nhấn mạnh cần ngừng bắn ngay lập tức.

Ngài giải thích rằng việc chọn Thổ Nhĩ Kỳ và Liban làm điểm dừng trong chuyến tông du đầu tiên là vì hai quốc gia này “là những sứ giả hòa bình trong khu vực”. Ngài nhấn mạnh Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy rằng “người Hồi giáo và Kitô hữu, dù là thiểu số, có thể sống hòa hợp.”

Ủng hộ “hai dân, hai Nhà nước” cho Đất Thánh

Đức Thánh Cha nhắc lại rằng Tòa Thánh đã ủng hộ giải pháp này từ nhiều năm nay, nhưng Israel vẫn chưa chấp nhận. Ngài nhấn mạnh rằng “chúng tôi là bạn của Israel” và chiến lược của Vatican là “trở thành tiếng nói trung gian giữa hai bên để tiến tới giải pháp công bằng cho tất cả.”

Ngài đã trao đổi về vấn đề Đất Thánh với Tổng thống Erdogan trong buổi gặp mở đầu chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ. Lêô XIV đánh giá cao sự đồng thuận của Erdogan: “Ông ấy ủng hộ đề xuất hai Nhà nước và Thổ Nhĩ Kỳ có vai trò quan trọng. Điều tương tự cũng đúng với Ukraine.” Nhờ mối quan hệ với các Tổng thống Ukraine, Nga và Mỹ, Erdogan có thể giúp thúc đẩy đối thoại giữa các bên, hướng tới giải quyết xung đột. Ngài cũng nhắc rằng Erdogan từng giúp triệu tập các phái đoàn Nga và Ukraine, nhưng giải pháp vẫn chưa đến. Tuy nhiên, hiện nay có “những đề xuất cụ thể cho hòa bình” trên bàn.

Hòa bình, sinh thái và công nghệ – thách thức chung cho Kitô hữu

Lêô XIV khẳng định: “Tôi hoàn toàn tận tâm với sự nghiệp thánh thiện về hiệp nhất Kitô hữu.” Ngài nhắc lại điều này tại Nhà thờ chính tòa Armenia và Nhà thờ Thánh George, trụ sở của Tòa Thượng phụ Ecumenical Constantinople, với những giờ cuối cùng tại Istanbul mang dấu ấn đại kết.

Ngài gặp cộng đồng Ortodôx Armenia, tán dương “lời chứng Kitô can đảm của người Armenia qua các thế kỷ, dù trong hoàn cảnh bi thương.” Ngài không bàn về các tranh cãi lịch sử hay chính trị, như cuộc bức hại đầu thế kỷ 20 mà một số quốc gia gọi là “tội diệt chủng Armenia.” Ngược lại, Ngài nhắc đến “mối quan hệ huynh đệ ngày càng khăng khít giữa Giáo Hội Armenia và Giáo Hội Công giáo,” từ sau Công đồng Vatican II.

Ngài cũng nhấn mạnh: “Theo đức tin tông đồ chung, chúng ta cần tìm lại sự hiệp nhất như các thế kỷ đầu,” hướng tới một sự hiệp thông “không đồng hóa hay áp đặt, mà là trao đổi các ân tứ.”

Phép lành đại kết tại Istanbul

Tại Fanar, nơi trụ sở Tòa Thượng phụ Ecumenical Constantinople, Đức Thánh Cha cử hành Thánh Lễ với Thượng phụ Bartolomeo I nhân ngày thánh Andrew, quan thầy Tòa Thượng phụ. Ngài nhắc rằng đức tin của Tông đồ “là đức tin của chúng ta, được Công đồng Đại kết xác nhận và Giáo Hội hôm nay tuyên xưng.”

Dù còn “nhiều hiểu lầm” và “xung đột giữa các Kitô hữu của các Giáo Hội khác nhau,” Ngài nhấn mạnh: “Chúng ta không được lùi bước trong nỗ lực vì hiệp nhất.” Ngài khuyến khích Ủy ban chung về đối thoại thần học giữa Công giáo và Chính thống tiếp tục nỗ lực để tất cả Giáo Hội Chính thống tham gia tích cực.

Thượng phụ Bartolomeo I nói: “Suy tư về tông hiến và quyền tối thượng trong những năm gần đây đã trở thành nguồn cảm hứng và đổi mới không chỉ cho Giáo Hội chúng ta mà cho toàn thế giới Kitô.” Ngài cầu nguyện để các vấn đề như “filioque” và tính bất khả ngộ được giải quyết, không còn cản trở hiệp thông.

Cuối cùng, Đức Thánh Cha nhấn mạnh: “Theo đuổi hiệp thông trọn vẹn giữa mọi người đã chịu phép rửa trong Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, tôn trọng những khác biệt hợp pháp, là một trong những ưu tiên của Giáo Hội Công giáo và đặc biệt là trong sứ vụ của tôi.”

Ngài chỉ ra ba lĩnh vực gặp gỡ và thách thức hiện nay:

1. Hòa bình: Kitô hữu được gọi làm người xây dựng hòa bình qua cầu nguyện, sám hối và các hành động thực sự phục vụ hòa bình. Bartolomeo nhấn mạnh: “Chúng ta không đồng lõa với máu đổ ở Ukraine.” Ngài cũng lên án sự im lặng trước dòng người Kitô rời vùng đất Kinh Thánh.

2. Khủng hoảng sinh thái: Cần “chuyển đổi tâm linh thật sự để bảo vệ tạo vật” và hình thành ý thức mọi người là người quản lý tạo vật Thiên Chúa trao.

3. Công nghệ mới: Phải sử dụng có trách nhiệm, phục vụ phát triển toàn diện và đảm bảo tiếp cận công bằng, không chỉ dành cho số ít người hay lợi ích của một nhóm đặc quyền.

Như tại Nicea, Đức Thánh Cha và Bartolomeo I cùng đọc Kinh Lạy Cha và ban phép lành chung, đại kết, kết thúc bằng cái ôm thân tình giữa hai vị, như Paolo VI và Thượng phụ Atenagora, những người tiên phong hòa giải các Giáo Hội.