Nixêa sau 1700 năm. Đức Lêô XIV: “Vượt qua gương xấu của chia rẽ”
Vào ngày 28/11/2025, Đức Giáo hoàng và Đức Thượng phụ Bácthôlômêô I hiện diện tại Iznik để tưởng niệm Công đồng năm 325, cùng với các đại diện của những Giáo Hội trên thế giới. Tại nơi từng có Vương cung thánh đường Thánh Neophytos: “lời tuyên xưng đức tin” – nền tảng của “sự hiệp thông trọn vẹn”. Khát vọng hòa giải “xuất phát từ toàn thể nhân loại đang chịu đựng xung đột và bạo lực”. Sáng cùng ngày tại Istanbul, Đức Lêô XIV nói với các Kitô hữu Thổ Nhĩ Kỳ: “Logic của sự bé nhỏ là sức mạnh đích thực của Giáo Hội”.
Ký ức 1700 năm và cuộc gặp gỡ được chờ đợi
Iznik (AsiaNews) – Đức Bácthôlômêô I, Thượng phụ Đại kết Constantinopolis, đã từng chia sẻ riêng với AsiaNews vào năm 2014, ngay sau cuộc gặp với Đức Phanxicô tại Mộ Thánh ở Giêrusalem:
“Chúng tôi đã đồng thuận để để lại cho chính mình và cho những người kế vị một di sản: gặp lại nhau tại Nixêa vào năm 2025.”
Sau 11 năm, và 17 thế kỷ sau Công đồng Chung thứ nhất, vị giáo hoàng thứ 267 – Đức Lêô XIV – hôm nay đã gặp lại ngài tại Iznik, xưa là Nixêa, để tưởng niệm Thượng hội đồng do hoàng đế Constantinus I triệu tập năm 325.
Cuộc thăm viếng này là di sản mà người tiền nhiệm để lại, đồng thời là hoa trái của cuộc đối thoại mà các Giáo hoàng trước đây đã xây dựng, đặc biệt từ thời Đức Phaolô VI, Đấng đã phá vỡ bức tường ngăn cách ngàn năm bằng cái ôm lịch sử với Thượng phụ Athenagoras năm 1964, mở ra một tiến trình xích lại gần nhau giữa Kitô giáo Đông và Tây.
Nơi các Giám mục xưa đã gặp gỡ
Đức Lêô XIV đáp xuống bãi đáp trực thăng của Iznik lúc 15:15 giờ địa phương và được Đức Bácthôlômêô I đón tiếp. Từ đó, đoàn tiến về bờ hồ, gần khu khai quật đại thánh đường cổ kính của Thánh Neophytos, vị tử đạo trẻ bị sát hại năm 303. Các tàn tích của ngôi thánh đường ba gian – được phát hiện năm 2014 và có niên đại khoảng 1.600 năm – là nơi diễn ra cuộc gặp gỡ đại kết cầu nguyện hôm nay, với sự hiện diện của các vị lãnh đạo và đại diện các Giáo Hội Kitô giáo trên toàn thế giới. Đây cũng là thời điểm mang tính biểu tượng trong chuyến tông du đầu tiên của Đức Lêô XIV.
Đức Thượng phụ Bácthôlômêô I nói trong lời chào mừng: một “lòng kính trọng chung” và “một cảm thức hy vọng sâu xa” đang bao phủ biến cố lịch sử này, dù “không ít khó khăn” đã nối tiếp trong 1700 năm sau Công đồng.
“Chúng ta ở đây để làm chứng sống động cho cùng một đức tin mà các Nghị phụ Nixêa đã tuyên xưng. Ta trở về nguồn mạch này của đức tin Kitô giáo để có thể tiến bước.”
Câu hỏi cốt yếu: Đức Giêsu Kitô là ai?
Trong thời khắc “bi thương” mà phẩm giá con người thường bị đe dọa, cuộc gặp hôm nay là một “cơ hội quý báu để tự hỏi Đức Giêsu Kitô là ai đối với phụ nữ và nam giới ngày nay, và Ngài là ai đối với mỗi người chúng ta”. Đức Lêô XIV mở đầu bài diễn văn chờ đợi bằng chính câu hỏi ấy.
Ngài cảnh giác Kitô hữu trước cám dỗ giản lược Đức Giêsu thành một “lãnh tụ đầy sức hút” hay một “siêu anh hùng”, phủ nhận thần tính của Người và bỏ qua thực tại Nhập Thể – điều mà Ariô đã làm, và giáo thuyết của ông bị tuyên bố là lạc giáo ngay tại Nixêa năm 325.
Công đồng Nixêa đã quy tụ hơn 300 Giám mục và soạn ra bản Kinh Tin Kính rất gần với bản được đọc trong phụng vụ ngày nay, tuyên xưng rằng Đức Giêsu Kitô “đồng bản thể với Chúa Cha”, chống lại lập trường Ariô.
“Nếu Thiên Chúa đã không trở nên người phàm, thì làm sao phàm nhân có thể được thông phần vào sự sống bất diệt của Ngài?” – Đức Giáo hoàng nói, nhắc rằng đó là vấn đề “được đặt ra” tại Nixêa và vẫn còn “được đặt ra” hôm nay.
Ngài nhấn mạnh: lời tuyên xưng đức tin Kitô học – rằng Thiên Chúa làm người để đưa ta vào sự “hiệp thông với bản tính Thiên Chúa” – chính là nền tảng của “sự hiệp thông trọn vẹn” giữa mọi Giáo Hội Kitô giáo.
Trích Thánh Âu-tinh, Đức Lêô XIV khẳng định: “Dù chúng ta là nhiều, thì trong Đức Kitô duy nhất, chúng ta là một.”
Ngài mời gọi vượt qua “gương xấu của chia rẽ vẫn còn tồn tại”, và nuôi dưỡng “ước muốn hiệp nhất” – điều mà chính Đức Giêsu đã cầu nguyện cho đến chết.
Hòa giải – tiếng kêu của nhân loại
Đức Lêô XIV tiếp tục: hòa giải trước tiên là “lời kêu gọi phát xuất từ toàn thể nhân loại đang gánh chịu xung đột và bạo lực”.
Ngài khẳng định:
có một tình huynh đệ phổ quát, vượt lên mọi sắc tộc, quốc tịch, tôn giáo hay quan điểm;
các tôn giáo, theo bản chất, gìn giữ chân lý này và phải thúc đẩy các dân tộc nhận ra cũng như thực hành nó.
Mọi nỗ lực lợi dụng tôn giáo để “biện minh cho chiến tranh và bạo lực”, hay mọi hình thức “cực đoan và cuồng tín”, đều phải bị “mạnh mẽ loại trừ”. Con đường đúng đắn là gặp gỡ huynh đệ, đối thoại và hợp tác.
Tại Istanbul: “Logic của sự bé nhỏ”
Sáng cùng ngày, tại Istanbul, trong nhà thờ chính tòa Chúa Thánh Thần – nơi Đức Lêô XIII từng trao tặng một thánh tích của Thánh Gioan Kim Khẩu – Đức Lêô XIV gặp gỡ hàng Giám mục, linh mục, phó tế, tu sĩ và các tác vụ mục vụ.
Ngài nhắc đến “lịch sử dài” của Kitô giáo trên vùng đất này: từ bước chân các môn đệ đầu tiên đến Anatolia và Antiôkia, cho đến tám Công đồng Chung đầu tiên.
Dù “Giáo Hội Công giáo ngày nay trở nên ít về số lượng”, Đức Giáo hoàng mời gọi nhìn thực tại bằng “ánh nhìn Tin Mừng”.
Ngài nói:
Thiên Chúa đã đến với nhân loại theo con đường của sự bé nhỏ;
đây là “một phong thái” mà mọi Kitô hữu được mời gọi sống;
“Nước Thiên Chúa không đến bằng cách áp đặt sự chú ý”.
“Logic của sự bé nhỏ là sức mạnh đích thực của Giáo Hội.”
Không phải các nguồn lực, cơ cấu, số lượng tín hữu, sức mạnh kinh tế hay tầm ảnh hưởng xã hội là sức mạnh của Giáo Hội, nhưng là “quyền năng của Chúa Thánh Thần.”
“Một cộng đoàn nhỏ bé nhưng tràn đầy hy vọng”
Giáo Hội tại Thổ Nhĩ Kỳ, tuy “nhỏ bé”, vẫn “sinh hoa trái như men và như hạt giống của Nước Trời”. Đức Lêô XIV khích lệ cộng đoàn sống một “thái độ thiêng liêng của niềm hy vọng tín thác”.
Ngài nhắc đến những “dấu chỉ hiện diện rõ ràng” của hy vọng—đặc biệt là nhiều người trẻ tìm đến với Giáo Hội, mang theo “những thao thức và ưu tư” của họ.
Ngài mời gọi:
hãy lắng nghe và đồng hành với giới trẻ,
hãy chăm sóc những lãnh vực mục vụ nơi Giáo Hội tại Thổ Nhĩ Kỳ đang dấn thân:
đại kết và đối thoại liên tôn,
loan báo đức tin cho người bản địa,
mục vụ cho người tị nạn và di dân.
Chưa có Đánh giá/Bình luận nào được đăng.
Hãy trở thành người đầu tiên đóng góp nội dung cho Bài viết này.
