Ủy ban nghiên cứu về chức phó tế nữ: Chưa thể truyền chức phó tế cho phụ nữ, dù phán quyết chưa dứt khoát

Một bản báo cáo tổng kết công trình nghiên cứu của Ủy ban nghiên cứu vấn đề phó tế nữ do Đức Hồng y Petrocchi đứng đầu vừa được công bố. Báo cáo khẳng định rằng phụ nữ không thể lãnh nhận chức phó tế khi chức phó tế được hiểu như một bậc của Bí tích Truyền Chức Thánh; tuy nhiên, lập trường này chưa thể đưa ra dưới dạng phán quyết chung cuộc, tương tự như trường hợp chức linh mục.

Vatican News

Ủy ban viết: “Tình hình hiện nay của các nghiên cứu lịch sử và thần học, cũng như các liên hệ giữa chúng, không cho phép tiến đến việc truyền chức phó tế cho phụ nữ, nếu chức phó tế được hiểu như một bậc của Bí tích Truyền Chức. Dưới ánh sáng của Kinh Thánh, Thánh Truyền và Huấn quyền Hội Thánh, nhận định này được khẳng định chắc chắn, dù lúc này Hội Thánh chưa thể đưa ra một phán quyết sau cùng, như trường hợp truyền chức linh mục.”

Đây là kết luận của Ủy ban thứ hai do Đức Hồng y Giuseppe Petrocchi, nguyên Tổng Giám mục L’Aquila, làm Chủ tịch, theo yêu cầu của Đức Giáo hoàng Phanxicô, nhằm khảo sát khả năng truyền chức phó tế cho phụ nữ. Ủy ban đã hoàn tất nhiệm vụ vào tháng Hai. Bản báo cáo dài bảy trang được gửi lên Đức Giáo hoàng Lêô XIV ngày 18 tháng Chín và nay được công bố theo lệnh Đức Thánh Cha.

Nhìn lại tiến trình làm việc của Ủy ban

Trong phiên họp năm 2021, Ủy ban ghi nhận rằng trong lịch sử, ở một số nơi và vào một số thời kỳ, Hội Thánh có sử dụng danh xưng “phó tế nữ”, nhưng ý nghĩa của danh xưng này không thống nhất và không trùng với chức phó tế được truyền chức.

Cũng trong năm 2021, các thần học gia đi đến sự đồng thuận rằng việc khảo sát chức phó tế trong khuôn khổ thần học Bí tích Truyền Chức đặt ra những vấn đề nghiêm trọng về sự tương thích giữa chức phó tế dành cho phụ nữ và giáo lý Công giáo về thừa tác vụ có chức thánh. Ủy ban đồng thuận rằng có thể thiết lập những thừa tác vụ mới để cổ võ sự cộng tác giữa nam và nữ trong Hội Thánh.

Phiên họp tháng 7/2022 thông qua (7/8 phiếu) tuyên bố rằng không thể tiến tới việc truyền chức phó tế — như bậc đầu tiên của Bí tích Truyền Chức — cho phụ nữ, nhưng cũng không đưa ra phán quyết chung cuộc ở thời điểm hiện tại.

Phiên họp cuối tháng 2/2025 xem xét các ý kiến đóng góp từ Thượng Hội đồng Giám mục. Tuy vậy, dù số lượng tài liệu khá nhiều, nhưng chỉ có 22 cá nhân hoặc nhóm gửi bài từ rất ít quốc gia. Vì thế, các tài liệu này “không thể được coi là tiếng nói của Thượng Hội đồng, lại càng không đại diện cho toàn thể Dân Chúa.”

Các lập luận chính

Những lập luận ủng hộ truyền chức phó tế cho phụ nữ dựa trên:

• sự bình đẳng nam nữ trong phẩm giá là hình ảnh Thiên Chúa,

• giáo huấn Thánh Phaolô: “Không còn nam hay nữ; tất cả là một trong Đức Kitô” (Gl 3,28),

• và bối cảnh xã hội cổ võ sự bình đẳng trong các chức vụ.

Những lập luận phản đối nhấn mạnh rằng:
“Tính nam giới của Đức Kitô — và của người lãnh nhận Bí tích Truyền Chức — không phải là yếu tố phụ thuộc, nhưng thuộc về căn tính bí tích, nhằm gìn giữ trật tự cứu độ và ý nghĩa hôn ước của ơn cứu độ. Thay đổi điều này không chỉ là điều chỉnh thừa tác vụ, nhưng là phá vỡ ý nghĩa hôn ước ấy.”
Đoạn này được bỏ phiếu: 5 phiếu muốn giữ nguyên, 5 phiếu muốn loại bỏ.

Với 9/10 phiếu, Ủy ban đề nghị Hội Thánh mở rộng việc phụ nữ tiếp cận các thừa tác vụ được thiết lập để phục vụ cộng đoàn, nhằm nhìn nhận xứng đáng vai trò diakonia của người tín hữu, nhất là phụ nữ — một dấu chỉ ngôn sứ trong những bối cảnh phụ nữ còn bị phân biệt đối xử.

Hai hướng thần học đang đối thoại

Đức Hồng y Petrocchi nhận thấy có hai hướng tiếp cận thần học đang đối thoại căng thẳng:

1. Một hướng cho rằng chức phó tế được truyền chức để thi hành một thừa tác vụ, không phải để lãnh chức linh mục; vì thế không loại trừ khả năng phó tế nữ.

2. Hướng kia nhấn mạnh sự hiệp nhất của ba bậc Truyền Chức (phó tế – linh mục – giám mục) và ý nghĩa hôn ước của toàn bộ bí tích; vì vậy bác bỏ khả năng truyền chức phó tế nữ, đồng thời lưu ý rằng nếu chấp nhận phụ nữ ở bậc phó tế, sẽ khó giải thích vì sao loại trừ họ khỏi hai bậc còn lại.

Vì thế, Đức Hồng y cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu sâu rộng về chính yếu tính bí tích và sứ mạng của chức phó tế, nhất là khi tại nhiều châu lục, chức phó tế gần như vắng bóng, còn ở nơi khác, phó tế đang đảm nhận những nhiệm vụ gần với thừa tác vụ giáo dân hoặc các vai trò phụ tế trong phụng vụ.