Bảy Vị Thánh mới đến đúng vào thời điểm Thiên Chúa an bài

Lm. Raymond J. de Souza

Việc tuyên thánh thường diễn ra với một sự quan phòng đặc biệt, và các vị tân thánh — từ Chân phước Peter To Rot đến Bartolo Longo — đang nói cách mạnh mẽ với những nhu cầu hiện tại của Giáo Hội.

Các án phong thánh thường mất hàng chục năm để đi đến việc tuyên thánh. Tuy nhiên, không hiếm khi các vị thánh — vốn đã được chuẩn bị và nhận biết từ lâu — lại được nâng lên bàn thờ đúng vào thời điểm mà Thiên Chúa quan phòng sắp đặt.

Ngày 12 tháng 11 năm 1989, chỉ vài ngày sau khi Bức tường Berlin bị phá vỡ, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã tuyên thánh cho Thánh Agnes thành Praha, qua đời 700 năm trước, và người đồng hương Krakow thế kỷ XIX của ngài, Chân phước Albert Chmielowski. Ngay khi các quốc gia bị đế quốc Xô Viết nô dịch bắt đầu được giải phóng, họ đã được lãnh nhận — với một sự trùng hợp đầy quan phòng — hai vị thánh bảo trợ trên trời. Điều đó chắc chắn không thể được sắp đặt từ trước.

Đôi khi, một án phong thánh lại được hoàn tất vào đúng thời điểm có thể được sắp xếp có chủ ý hơn, như khi Thánh Gioan Phaolô II tuyên thánh cho Chị Faustina Kowalska — vị thánh đầu tiên của Thiên niên kỷ thứ ba — vào năm 2000, chỉ vài tuần trước khi ngài phong chân phước cho Francisco và Jacinta Marto, hai thiếu nhi Fatima, những nhân vật thiêng liêng tiêu biểu của thế kỷ XX.

Điều tương tự có thể đang diễn ra vào Chúa nhật này, khi Đức Giáo hoàng Lêô XIV sẽ tuyên thánh cho bảy vị mới: Ignazio Choukrallah Maloyan, Peter To Rot, Vincenza Maria Poloni, María del Monte Carmelo Rendiles Martínez, Maria Troncatti, José Gregorio Hernández Cisneros và Bartolo Longo. Một số vị trong đó thực sự rất “đúng thời điểm.”

Thánh Peter To Rot, con trai của những người tân tòng đầu tiên tại Papua New Guinea, là một giáo lý viên giáo dân trong thời kỳ mà, do thiếu linh mục, việc loan báo đức tin hoàn toàn tùy thuộc vào các giáo lý viên. Ngài đã tử đạo dưới tay quân Nhật chiếm đóng Papua New Guinea trong Thế chiến II. Tám mươi năm trước, vào tháng 7 năm 1945, ngài bị bắt và giết vì tiếp tục công việc dạy giáo lý và vì rao giảng chống lại tục đa thê mà quân Nhật tìm cách phục hồi tại vùng này.

Năm 2025, câu chuyện của ngài vang vọng mạnh mẽ tại các Giáo hội trẻ ở châu Phi, nơi đa thê vẫn là một thách đố mục vụ nghiêm trọng, cũng như tại châu Á — đặc biệt là Trung Quốc — nơi tự do tôn giáo vẫn thường xuyên bị chối bỏ. Peter To Rot là một vị cầu bầu mạnh mẽ cho mọi giáo dân làm công tác giáo lý và loan báo Tin Mừng, từ các làng xa xôi ở châu Phi cho đến các khuôn viên đại học ở Hoa Kỳ.

Venezuela, sau nhiều thập kỷ sống dưới một chế độ đàn áp tự do dân sự, bách hại Giáo Hội, đình chỉ các chuẩn mực dân chủ, khiến một quốc gia giàu dầu mỏ trở nên nghèo đói và tạo nên làn sóng tị nạn khổng lồ, sẽ có hai vị thánh mới được tuyên phong vào Chúa nhật này. Người dân Venezuela đau khổ sẽ có một dịp hiếm hoi để cử hành niềm tự hào dân tộc, đúng vào lúc đất nước họ trở lại tiêu điểm tin tức — khi Tổng thống Donald Trump cho phép CIA tiến hành các hoạt động bí mật chống lại chế độ cầm quyền Venezuela.

Nữ tu María del Carmen Rendiles Martínez, sáng lập dòng Nữ tỳ của Chúa Giêsu, sẽ được tuyên thánh cùng với Bác sĩ José Gregorio Hernández Cisneros, một giáo dân thế kỷ XIX.

José Gregorio được tôn kính ngay cả ngoài phạm vi Công giáo; nhiều cậu bé Venezuela được đặt theo tên ngài, người được gọi cách thân thương là “vị bác sĩ của người nghèo.” Ngài là một anh hùng dân tộc đích thực, và vì thế là mẫu gương cho căn tính cao đẹp của người Venezuela — trái ngược hoàn toàn với chế độ giả trá và tội ác đã tiếm quyền lãnh đạo đất nước.

José Gregorio là người của đức tin và khoa học, là thành viên Dòng Ba Phanxicô, và là một học giả giảng dạy tại các bệnh viện đại học. Vì lòng bác ái Kitô giáo, ngài dốc hết sức để chăm sóc y tế cho người nghèo, và đặc biệt gần gũi với những người đau khổ trong đại dịch cúm năm 1918. Ngài qua đời năm 1919, trớ trêu thay, do bị xe cứu thương đâm — mà thời đó lại rất hiếm hoi.

Giữa cuộc khủng hoảng Venezuela, sau đại dịch, trong bối cảnh người nghèo — kể cả ở Hoa Kỳ — lo sợ rằng bệnh tật có thể khiến họ lâm vào cảnh khánh kiệt, Thánh Gregorio quả là một vị thánh của thời đại 2025.

Vị thánh mới gần gũi nhất với trái tim Đức Giáo hoàng Lêô XIV chắc chắn là người Ý gắn liền với lòng sùng kính Đức Mẹ Pompeii của ngài: Bartolo Longo. Là con trai của một bác sĩ ngoan đạo, nhưng trong thời sinh viên ở Napoli, Longo từng sa vào “thuyết chiêu hồn.” Và như nhiều người tìm đến các thần linh, ông quả đã gặp được — nhưng là các thần dữ. Ông thực hành việc thờ Satan và thậm chí được “truyền chức” làm linh mục của Satan.

Chủ nghĩa thờ quỷ và các thực hành huyền bí đang phổ biến hơn bao giờ hết trong thời đại kỹ thuật số hiện nay. Việc tôn thờ Satan và gọi hồn ma quỷ được khuếch đại bởi cùng một môi trường mạng vốn cũng đang giúp đưa nhiều người trẻ trở lại đức tin. Như thể có một “máy ly tâm kỹ thuật số” lớn đang quay — đẩy một số người về phía Chúa, và một số khác về phía ma quỷ. Vì thế, một người trở lại từ Satan giáo trở thành mẫu gương cần thiết trong thời nay.

Satan giáo đã khiến Longo đau khổ tột cùng, đến nỗi ông từ bỏ nó, trở lại đức tin Công giáo và gia nhập Dòng Ba Đa Minh năm 1871. Hết lòng yêu mến Kinh Mân Côi — Thánh Gioan Phaolô II từng gọi ông là “Tông đồ của Kinh Mân Côi” khi tuyên chân phước cho ông năm 1980 — Longo cùng vợ đã khởi công xây dựng một ngôi thánh đường mới tại Pompeii, nay là Vương cung Thánh đường Đức Mẹ Mân Côi Pompeii.

Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã nhắc đến Đức Mẹ Pompeii trong lần xuất hiện đầu tiên tại ban công Đền Thánh Phêrô sau khi được bầu chọn vào ngày 8 tháng 5 — chính là lễ kính Đức Mẹ dưới tước hiệu này. Gần đây, ngài cũng đã đến Domus Australia ở Rôma, ngay trước lễ Đức Mẹ Mân Côi, để làm phép một ảnh Đức Mẹ Pompeii gắn liền với Bartolo Longo. Đức Mẹ Pompeii có thể sẽ trở thành biểu tượng thiêng liêng của triều đại Giáo hoàng này, như Đức Mẹ “Cởi nút thắt” đã từng là của Đức Phanxicô.

Các án tuyên thánh có nhịp điệu riêng của nó — đã gần 50 năm kể từ khi Longo được tuyên chân phước. Tuy nhiên, có thể nói rằng việc tuyên thánh của ông như một món quà được Thiên Chúa dành sẵn cho vị Tân Giáo hoàng có lòng sùng kính Pompeii. Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày qua đời của Bartolo Longo vào năm tới, vị tân thánh của Kinh Mân Côi sẽ đồng hành cùng Đức Thánh Cha trong giai đoạn đầu của triều đại ngài.